Di tích kiến trúc nghệ thuật Bắc Đế Miếu

Thứ ba - 16/07/2024 09:40

 

Quảng Đông tỉnh Hội Quán, thường gọi là chùa Ông Bắc hay Bắc Đế Miếu của đồng bào người Hoa, là một di tích kiến trúc nghệ thuật thuộc phường Mỹ Long, thành phố Long Xuyên (ở đường Phạm Hồng Thái gần cầu Duy Tân).

        Quảng Đông tỉnh Hội Quán là cơ sở thờ tự của những người Hoa di cư từ tỉnh Quảng Đông đến sinh cơ lập nghiệp tại đây, cùng nhau đóng góp dựng lên Hội quán để thể hiện tình đoàn kết dân tộc của những người xa quê hương xứ sở, được biểu lộ qua các ngày rằm, trong các cuộc lễ cúng tổ tiên theo đạo Phật, là dịp họ gặp nhau để chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và thăm hỏi nhau. Tại đây, đồng bào Hoa có thể sinh hoạt các hội tục cổ truyền sau các nghi thức lễ bái.

        Ngày nay, Hội Quán không còn những hoạt động như lúc mới hình thành mà chỉ là nơi để người Hoa tôn sùng tín ngưỡng Ông Bắc Đế.

        Quảng Đông tỉnh Hội Quán là di sản văn hóa tiêu biểu với lối kiến trúc nghệ thuật khá độc đáo còn được lưu giữ lại tại tỉnh ta. Mặc dù thời gian hơn một thế kỷ, di tích được nhiều lần sửa chữa, nhưng vẫn còn giữ được nguyên trạng, những chất liệu xây dựng cột, kèo, cửa đá,… và những di vật quí báu trên một trăm năm tại Hội Quán, đó là ba bia ký ghi lại công đức của những người đóng góp xây dựng, sửa chữa trong Hội Quán. Các bảng bia này có giá trị cao cho ngành ngôn ngữ học và nghiên cứu Hán Nôm. Các chuông đồng, đỉnh sắt, ba khám thờ (khánh), đặc biệt, biển điêu khắc cõi tam giới là kiểu dáng kiến trúc thuần túy của dân tộc Hoa.

        Quảng Đông tỉnh Hội Quán kiến trúc theo dạng chữ Quốc, có diện tích khoảng 400m², qua cổng tam quan cao rộng, một khoảng sân vào đến cửa Hội Quán được lắp ráp bằng đá hoa cương kết liền mảng tường dày 30cm, bên trên cửa có khắc nổi hàng chữ Quảng Đông tỉnh Hội Quán bằng chữ Hán, nối liền tiền sảnh và cung thờ Bắc Đế là hai con đường đi song song vào có mái che, ngang qua khoảng rộng giữa sân là căn nhà thủy tạ, nếu đúng cung cách của nó thì đây là khu vực giao lưu phong thủy nghỉ mát của các quan khách sau khi đàm đạo tại cung chính (Hội Quán dùng làm nơi thờ Bắc Đế). Hai bên nhà thủy tạ ngang qua hành lang là hai cửa vòng tròn hình nguyệt vào Đông lang và Tây lang, nơi làm nhà khói và kho (bên trái Thiên hương, bên phải Sự tế), theo sách xưa thì đây là các phòng riêng của chủ nhân và gia tộc.

        Về bố cục và trang trí nội thất, từ cửa bước vào là phần tiền sảnh, nơi đây thờ Bác Hồ, bên vách trái còn ba bia đá, bên hành lang đối diện còn một chuông cổ bằng đồng có đắp nổi chữ Hán rõ nét. Phía trước tượng có một đỉnh bằng gang có trước giai đoạn trùng tu, khoảng vào năm 1950. Phần chính điện của Hội Quán là cung thờ Bắc Đế, hai bên thờ Quan Công và Thiên Hậu.

        Bên trên khánh thờ Bắc Đế được điêu khắc bộ hoa văn vân phụng, hai bên là bộ lưỡng long tranh châu, đường viền ngoài được thể hiện bộ nho văn ẩn trúc, đường viền bên trong khánh với tượng Bắc Đế là bộ hoa văn trĩ - mẫu đơn. Đặc biệt tượng cốt Bắc Đế cao khoảng 0,7m, tướng ngồi trông oai phong đường bệ, đầu đội mão Bình Thiên Đế Vương, tay bắt ấn, tay cầm đao, chân đạp rắn, chân đạp linh xà.

        Trước khánh thờ Quan Công có đôi long trụ, bên trên khánh là bộ bát tiên kỵ thú và hoa văn nho biến thể, phía dưới lưỡng long tranh châu là bộ trĩ - mẫu đơn.

        Khánh thờ bà Thiên Hậu được thể hiện tương tự và cùng thời với bên khánh thờ Quan Công. Riêng hai tượng hai bên bà Thiên Hậu được biểu hiện tướng mạo của hai tượng cốt Thiên Lý Nhãn và Thuận Phong Nhĩ vô cùng ấn tượng.

Nhìn chung, màu sắc nội thất được tô điểm rực rỡ song vẫn giữ nét hài hòa. Hoành phi, liễn đối, các hoa văn… đều được thể hiện bằng những đường nét nghệ thuật điêu khắc rất đặc sắc, lối chạm trổ điêu khắc cổ khá độc đáo.       

Quảng Đông tỉnh Hội Quán tổ chức lễ cúng vào các ngày rằm, 30 âm lịch hàng tháng, các lễ cúng chính trong năm là rằm tháng giêng, rằm tháng bảy và rằm tháng mười. Đặc biệt, ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch cúng vía ông Bắc Đế; ngày 23 tháng 3 âm lịch cúng vía bà Thiên Hậu Thánh Mẫu và ngày 24 tháng 6 cúng Quan Công (Quan Thánh Đế Quân).

Đây là một di tích kiến trúc chính thống của dân tộc Hoa, với các di vật cổ có giá trị cao, hàm chứa các lễ hội cổ truyền, sự tôn sùng tín ngưỡng của dân tộc đối với Bắc Đế Chơn Võ được thờ cúng trang nghiêm nơi Hội Quán, tất cả đã hợp thành một hoạt động mang màu sắc văn hóa của người Hoa, đã hòa nhập lâu đời vào nền văn hóa Việt Nam. Ngoài việc đến thăm di tích, chúng ta có thể nghiên cứu sâu thêm nghệ thuật, văn hóa cổ truyền này hầu gắn bó thêm tình đoàn kết giữa các dân tộc hiện đang sống trong đại gia đình dân tộc Việt Nam ở tỉnh An Giang. Di tích kiến trúc nghệ thuật chùa Ông Bắc được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng theo Quyết định số 112/VH-QĐ ngày 15/6/1987.

Tác giả: admin

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

GIỜ THAM QUAN
Sáng Từ 8h đến 12h
Chiều Từ 13h30 đến 17h
Tất cả các ngày trong tuần (Trừ thứ Hai).

Thống kê truy cập
  • Trực tuyến11
  • Hôm nay438
  • Tháng hiện tại9,419
  • Tổng cộng59,269
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây
Gửi phản hồi