Tức Dụp là một ngọn đồi của núi Cô Tô (còn có tên khác là Phụng Hoàng Sơn), nằm trong dãy núi Thất Sơn hùng vĩ thuộc xã An Tức, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Đồi Tức Dụp cao 216m, diện tích trên 2km2, có chu vi hình cánh cung dài khoảng 3km. Ngọn đồi tuy nhỏ nhưng được cấu trúc bởi thiên nhiên độc đáo, bao gồm một hệ thống nhiều hang sâu, động lớn, ngõ ngách chằng chịt như mạng nhện do các tảng đá lớn, nhỏ chồng lên nhau.
Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, đồi Tức Dụp trở thành căn cứ quân sự và làm nơi trú ẩn cho hàng trăm chiến sĩ hoạt động trong suốt thời gian dài. Đến đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, Tức Dụp được chọn làm nơi hội họp, liên lạc, là kho vũ khí, đạn dược, lương thực, trạm quân y và đã trở thành căn cứ địa cách mạng.
Giữa tháng 6-1968, nhằm ngăn chặn sự càn quét khắp nơi của quân địch, lực lượng đặc công của ta đã đánh vào Tri Tôn, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, mở rộng vùng giải phóng. Mỹ cay cú do thất bại và khi biết núi Cô Tô, nhất là Tức Dụp, chính là bàn đạp tiến quân cho các trận đánh của quân ta, nên đêm 16, rạng sáng 17-11-1968, địch bắt đầu mở trận càn quét lớn mở đầu cho trận đánh 128 ngày đêm đầy ác liệt.
Tại Tức Dụp lúc đó, ta chỉ có 37 chiến sĩ cùng 100 người dân, bao gồm cả người già, phụ nữ và trẻ em với trang bị chỉ có súng trường, tiểu liên, trung liên và vài khẩu B40.... trong khi có đến 1 sư đoàn chủ lực ngụy (Sư đoàn 9 và Sư đoàn 21 bộ binh thay nhau trực chiến), 10 tiểu đoàn bảo an, 1 tiểu đoàn biệt kích, 1 tiểu đoàn dù, 13 đại đội với 6 trận địa pháo 105/155mm (khoảng 70 khẩu), 1 thiết đoàn M113 (gồm 36 chiếc), 1 tiểu đoàn lính Đại Hàn, 1 đại đội biệt kích Mỹ và 1 đơn vị cố vấn tham mưu với tổng cộng khoảng 18 ngàn quân, chưa kể súng đại bác, máy bay ném bom, các pháo đài B52, B57, F4... và trực thăng của Mỹ từ Thái Lan sang tham chiến.
Trong suốt 128 ngày đêm, với những cuộc không kích bằng trực thăng, Quân đội Mỹ đã ra sức oanh tạc, với hàng trăm vụ ném bom trút xuống Tức Dụp và các vùng lân cận. Từng tốp máy bay B52 ra sức rải bom chùm xuống ngọn đồi gây nên những trận bão lửa khủng khiếp. Đêm, máy bay địch rải bom, ban ngày chúng sử dụng đạn pháo tầm xa, súng phun lửa và các loại bom bi, mìn cóc, mìn râu, bom xăng, bom dầu... thả xuống ngọn đồi. Bên cạnh đó, chúng còn thả các thùng phuy đựng chất độc hóa học rồi dùng súng máy trên trực thăng bắn thẳng vào các thùng phuy ấy để chất độc hóa học xì ra bay theo gió lọt vào các ngách hang nhằm tiêu hao lực lượng của ta.
Tương quan lực lượng không cân sức, thiếu thốn mọi bề, song với sự quyết tâm bám trụ và đặc biệt nhờ sự đùm bọc thương yêu của bà con ở Tri Tôn, quân ta vẫn quyết tâm chiến đấu dựa vào vách đá, lòng hang, dùng lựu đạn tự chế và súng trường bắn trả, gây nhiều tổn thương cho quân Mỹ.
Sau 128 ngày đêm chiến đấu với lực lượng không tương xứng, thiếu thốn mọi bề, các chiến sĩ cách mạng đã trụ vững tại đồi Tức Dụp. Quân và dân ta đã loại khỏi vòng chiến 4.700 tên, bắn cháy 11 xe tăng, 2 máy bay phản lực, 4 trực thăng, 9 khẩu pháo 105 ly, 1 máy bay cần cẩu và thu nhiều chiến lợi phẩm khác. Cuộc chiến ấy, bọn giặc ngông cuồng đã phải tốn hao đến 2 triệu đô-la Mỹ. Cũng từ trận đánh 128 ngày đêm ác liệt ấy, Tức Dụp sừng sững với tên gọi "Lá chắn Anh hùng", vinh dự nhận tên mới "Đồi 2 triệu đô-la". Nơi đây, biết bao chiến sĩ cách mạng đã ngã xuống và tinh thần bất khuất ấy đã được Trung ương Đảng ghi nhận bằng 8 chữ vàng "Kiên cường bám trụ, giữ vững núi Tô".
Chiến tranh đã lùi xa, Tức Dụp, từ một ngọn đồi trọc, không còn vết tích của sự sống do hậu quả của bom đạn chiến tranh, nay trở thành Di tích lịch sử cấp quốc gia, là điểm du lịch về nguồn lý tưởng của khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây, vẫn còn đó những dấu tích của một thời vẻ vang và oanh liệt của quân và dân ta, đặc biệt là các cơ quan của Tỉnh ủy An Giang và Huyện ủy Tri Tôn như: Hội trường C6, hang Tuyên huấn, hang Tỉnh ủy, hang Hậu cần, hang Quân y, hang Điện cối 6, Vồ Năm Kiếm, Điện Mười Xem... Đồi Tức Dụp vẫn sừng sững hiên ngang như một nhân chứng lịch sử của cuộc đấu tranh hào hùng của quân và dân tỉnh An Giang; là biểu tượng sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam.
